Η Σμαραγδή Μητροπούλου μας συστήνει τη Χρυσαλλένια της, τη βασίλισσα των παραμυθιών

Καλημέρα, εκφραστικοί μου,
ελπίζω να σας βρίσκω όλους καλά.

Σήμερα έχω τη χαρά να φιλοξενώ στο blog μου μια αγαπημένη συγγραφέα και ποιήτρια, τη Σμαραγδή Μητροπούλου, που γνώρισα πριν από χρόνια και αγάπησα τόσο για το έργο της όσο και για την ευαισθησία της ψυχής της.

Με αφορμή την κυκλοφορία του νέου της παιδικού βιβλίου, «Χρυσαλένια, η βασίλισσα των παραμυθιών», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές, θα έχουμε την ευκαιρία να ταξιδέψουμε μαζί στον κόσμο της φαντασίας, της αγάπης και των παραμυθιών.

 

 

Καλωσόρισες στο προσωπικό μου blog "Εκφράσου", Σμαραγδή μου!
Είναι μεγάλη χαρά να σε έχουμε εδώ και να μοιραστείς μαζί μας σκέψεις, έμπνευση και μικρά μυστικά της δημιουργικής σου διαδικασίας. Ξέρουμε ότι εκτός από ποίηση και λογοτεχνία για ενήλικες, γράφεις και παιδικά παραμύθια, γι’ αυτό ανυπομονούμε να μας τα παρουσιάσεις, και ειδικά το νέο έργο σου «Χρυσαλένια, η βασίλισσα των παραμυθιών» που με χαρά περιμένουμε!

 

1.      Τι σε ενέπνευσε να ξεκινήσεις να γράφεις ποίηση, λογοτεχνία και παιδικά παραμύθια;

          Με ενέπνευσε, πρώτα απ’ όλα, η ανάγκη να δώσω φωνή σε όσα δεν λέγονται εύκολα. H  ποίηση ήρθε σαν εσωτερική ανάσα∙ ένας τρόπος να μεταφράζω το συναίσθημα, τη μνήμη, την απώλεια και το φως σε λέξεις. Η λογοτεχνία ακολούθησε ως φυσική συνέχεια, γιατί κάποια συναισθήματα δεν χωρούν σε λίγους στίχους … ζητούν ιστορία, χαρακτήρες, διαδρομή. Τα παιδικά παραμύθια, όμως, γεννήθηκαν από κάτι βαθύτερο: από την πίστη ότι το παιδί μέσα μας δεν παύει ποτέ να ζητά παρηγοριά, αλήθεια και ελπίδα. Ήθελα να γράψω ιστορίες που θεραπεύουν χωρίς να κηρύττουν, που μιλούν για τον φόβο, τη διαφορετικότητα, τη μοναξιά και τη δύναμη της ψυχής με τρόπο απλό, τρυφερό και ειλικρινή. Γράφω γιατί πιστεύω πως οι λέξεις μπορούν να γίνουν γέφυρa ανάμεσα στο παιδί και τον ενήλικα, στο τραύμα και τη λύτρωση, στο σκοτάδι και το φως. Και αυτή η γέφυρα είναι το πιο όμορφο ταξίδι που μπορώ να κάνω.

 

2.      Πώς επιλέγεις τα θέματα για τα έργα σου, και ειδικά για τα παιδικά παραμύθια; Είναι εμπνευσμένα από προσωπικές εμπειρίες ή φανταστικές ιστορίες;

Τα θέματα δεν τα «επιλέγω» πάντα συνειδητά∙ συχνά με επιλέγουν εκείνα.
Ξεκινούν από έναν εσωτερικό ψίθυρο, μια παρατήρηση, ένα συναίσθημα που επιμένει και ζητά χώρο για να ειπωθεί. Άλλοτε είναι κάτι που έχω ζήσει, άλλοτε κάτι που έχω δει να συμβαίνει γύρω μου, κι άλλοτε μια ερώτηση που δεν έχει εύκολη απάντηση. Στα παιδικά παραμύθια, όμως, η αφετηρία είναι σχεδόν πάντα βαθιά ανθρώπινη και ουσιαστική. Με απασχολούν θέματα όπως η αποδοχή της διαφορετικότητας, ο φόβος, η απώλεια, η αυτοεκτίμηση, η ανάγκη για αγάπη και ασφάλεια. Πολλά από αυτά έχουν ρίζες σε προσωπικές εμπειρίες ή συναισθήματα — όχι απαραίτητα γεγονότα, αλλά εσωτερικές καταστάσεις. Η φαντασία έρχεται μετά, σαν όχημα που τα μεταμορφώνει σε εικόνες, σύμβολα και ήρωες που μπορούν να μιλήσουν στα παιδιά χωρίς να τα βαραίνουν. Θα έλεγα λοιπόν πως τα παραμύθια μου είναι ένας διάλογος ανάμεσα στην εμπειρία και τη φαντασία. Παίρνω κάτι αληθινό και ευαίσθητο και το ντύνω με μαγεία, ώστε να γίνει προσβάσιμο, τρυφερό και λυτρωτικό. Γιατί πιστεύω πως τα παιδιά καταλαβαίνουν περισσότερα απ’ όσα νομίζουμε,  αρκεί να τους μιλήσεις με ειλικρίνεια και σεβασμό.

 

 

3.      Υπάρχει κάποιο ποίημα, βιβλίο ή παραμύθι σου που σε αντιπροσωπεύει περισσότερο; Γιατί;

Ναι, υπάρχει — και αλλάζει μορφή ανάλογα με το πού βρίσκομαι εσωτερικά. Αν όμως έπρεπε να ξεχωρίσω κάτι, θα έλεγα πως με αντιπροσωπεύουν περισσότερο τα έργα στα οποία συναντιέται το παιδί με τον ενήλικα εαυτό μου. Ένα παραμύθι που νιώθω πολύ κοντά μου είναι εκείνο που μιλά για τη μνήμη, και την παιδικότητα που εξακολουθεί να ζει μέσα μας όσα χρόνια κι αν περάσουν.   Στην ποίηση, αντίστοιχα, με αντιπροσωπεύουν τα ποιήματα που δεν φοβούνται τη σιωπή. Εκείνα που δεν προσπαθούν να εντυπωσιάσουν, αλλά να ακουμπήσουν. Γιατί κάπως έτσι λειτουργώ κι εγώ: χαμηλόφωνα, αλλά με βάθος. Αν κάτι ενώνει όλα όσα γράφω, είναι αυτό: γράφω για να θυμίσω,  στον εαυτό μου πρώτα και μετά στους άλλους  πως η ψυχή μας δεν γερνά, αλλά πάντα εξακολουθεί να μας θυμίζει την παιδική μας αθωότητα κι αγνότητα. Και όποιο έργο μου το καταφέρνει αυτό, νιώθω πως με εκπροσωπεί αληθινά.

 

4.      Ποιο είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο που αντιμετωπίζεις ως δημιουργός και πώς το ξεπερνάς;

Το μεγαλύτερο εμπόδιο που αντιμετωπίζω ως δημιουργός είναι η εσωτερική απαίτηση για αλήθεια. Δεν μπορώ να γράψω επιφανειακά ή «κατά παραγγελία» συναισθήματα· χρειάζομαι να νιώσω ότι αυτό που γεννιέται στο χαρτί έχει λόγο ύπαρξης. Κι αυτό συχνά σημαίνει αναμονή, σιωπή, εσωτερική ωρίμανση ,  πράγματα που δεν συμβαδίζουν πάντα με τον ρυθμό της καθημερινότητας ή τις προσδοκίες των άλλων. Υπάρχουν στιγμές που αμφιβάλλω, όχι για το αν μπορώ να γράψω, αλλά για το αν αξίζει να ειπωθεί αυτό που έχω μέσα μου. Εκεί βρίσκεται η πραγματική πρόκληση. Το ξεπερνώ επιλέγοντας την εμπιστοσύνη. Εμπιστεύομαι τη διαδρομή μου, την εμπειρία μου, αλλά και τη σιωπή όταν χρειάζεται. Δεν πιέζω τη δημιουργία· τη φροντίζω. Και όταν επιστρέφω στη γραφή, επιστρέφω πιο καθαρή, πιο ειλικρινής. Τελικά, έχω καταλάβει πως κάθε εμπόδιο δεν είναι παρά ένα σημείο στάσης. Όχι για να σταματήσω, αλλά για να δω πιο καθαρά προς τα πού θέλω να συνεχίσω.

 

5.      Πώς βλέπεις τον ρόλο της ποίησης, της λογοτεχνίας και των παιδικών παραμυθιών στη ζωή των ανθρώπων σήμερα;

Στον σημερινό κόσμο της ταχύτητας, της πληροφορίας και της διαρκούς έντασης, η ποίηση, η λογοτεχνία και τα παιδικά παραμύθια λειτουργούν σαν χώροι ανάσας. Δεν έρχονται για να δώσουν έτοιμες απαντήσεις, αλλά για να μας επιτρέψουν να σταθούμε, να νιώσουμε και να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας. Η ποίηση κρατά τον ρόλο της εσωτερικής φωνής. Είναι εκεί για να εκφράσει όσα δεν χωρούν στον καθημερινό λόγο, να δώσει μορφή στο άρρητο, να μας θυμίσει πως το συναίσθημα έχει αξία ακόμη κι όταν δεν είναι «χρήσιμο». Σε έναν κόσμο που συχνά φοβάται την ευαισθησία, η ποίηση την υπερασπίζεται. Η λογοτεχνία μας βοηθά να κατανοήσουμε τον άνθρωπο και τις αντιφάσεις του. Μας βάζει στη θέση του άλλου, καλλιεργεί την ενσυναίσθηση και ανοίγει διαλόγους που δύσκολα θα γίνονταν αλλιώς. Είναι ένας τρόπος να δούμε τη ζωή από διαφορετικές γωνίες και να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε μόνοι στις αγωνίες μας. Όσο για τα παιδικά παραμύθια, θεωρώ ότι είναι πιο απαραίτητα από ποτέ. Δεν απευθύνονται μόνο στα παιδιά, αλλά και στους ενήλικες που τα διαβάζουν ή τα αφηγούνται. Μέσα από τη φαντασία, προσφέρουν ασφάλεια, ελπίδα και ψυχική ενδυνάμωση. Μαθαίνουν στα παιδιά ότι τα συναισθήματά τους έχουν θέση και νόημα, ότι οι δυσκολίες μπορούν να ξεπεραστούν και ότι η διαφορετικότητα δεν είναι απειλή, αλλά πλούτος. Τελικά, η ποίηση, η λογοτεχνία και τα παραμύθια δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ανάγκη. Είναι οι ιστορίες που μας κρατούν ανθρώπινους, που μας συνδέουν μεταξύ μας και μας θυμίζουν ποιοι είμαστε  και ποιοι θα θέλαμε να γίνουμε.

6.      Έχεις κάποια αγαπημένη διαδικασία ή τεχνική όταν γράφεις; Για παράδειγμα, γράφεις πάντα χειρόγραφα ή ακολουθείς κάποια ρουτίνα;

Η διαδικασία της γραφής μου δεν είναι αυστηρά προκαθορισμένη, αλλά έχει έναν εσωτερικό ρυθμό που σέβομαι πολύ. Δεν πιστεύω στις άκαμπτες ρουτίνες∙ πιστεύω περισσότερο στη διαθεσιμότητα. Να είμαι δηλαδή ανοιχτή όταν έρθει η στιγμή. Συνήθως η αρχή γίνεται χειρόγραφα. Το χαρτί με βοηθά να έρθω πιο κοντά στο συναίσθημα, χωρίς φίλτρα. Εκεί καταγράφω λέξεις, εικόνες, φράσεις, όχι απαραίτητα με σειρά. Είναι σαν να αφήνω το κείμενο να αναπνεύσει ελεύθερα πριν του ζητήσω δομή. Ιδιαίτερα στην ποίηση και στα παραμύθια, αυτό το πρώτο στάδιο είναι καθοριστικό. Όταν πια νιώσω ότι το κείμενο έχει βρει τον πυρήνα του, περνάω στον υπολογιστή. Εκεί ξεκινά η δεύτερη, πιο συνειδητή φάση: η επεξεργασία, ο ρυθμός, οι σιωπές, οι λεπτές ισορροπίες. Δεν βιάζομαι. Μπορεί να αφήσω ένα κείμενο στην άκρη και να επιστρέψω μετά από μέρες ή εβδομάδες, με καθαρό βλέμμα. Αν υπάρχει μια «τεχνική» που ακολουθώ σταθερά, είναι αυτή:
ακούω πολύ. Τον εαυτό μου, τους ανθρώπους, τα παιδιά, τη ζωή γύρω μου. Γιατί πιστεύω πως η γραφή δεν γεννιέται μόνο στο γραφείο, αλλά στον τρόπο που παρατηρείς τον κόσμο. Και όταν έρθει η ώρα να γράψω, θέλω οι λέξεις να έχουν κάτι αληθινό να πουν.

 

7.      Μπορείς να μας μιλήσεις για το νέο σου έργο «Χρυσαλένια, η βασίλισσα των παραμυθιών»; Τι να περιμένουμε από αυτό;

Το έργο μου «Χρυσαλένια, η βασίλισσα των παραμυθιών» - το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές-  γεννήθηκε από την ανάγκη να μιλήσω για τη δύναμη των ιστοριών και για το τι συμβαίνει όταν αυτές ξεχνιούνται. Η Χρυσαλένια δεν είναι μια συνηθισμένη βασίλισσα. Είναι η φύλακας των παραμυθιών, εκείνη που κρατά ζωντανά τα όνειρα, τη φαντασία και τις μνήμες των παιδιών. Όταν όμως τα παραμύθια αρχίζουν να σβήνουν και ο κόσμος των ανθρώπων απομακρύνεται από το θαύμα, εκείνη αναγκάζεται να αφήσει το βασίλειό της και να κατέβει στον κόσμο μας. Το ταξίδι της είναι μαγικό, αλλά και βαθιά συμβολικό. Από  το βιβλίο μπορεί κανείς να περιμένει: α) Ένα πολυεπίπεδο παραμύθι, που απευθύνεται τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες, β) Θέματα όπως η απώλεια των ονείρων, η λήθη, η φαντασία ως πράξη αντίστασης και η ανάγκη να θυμηθούμε ποιοι είμαστε, γ) Έντονη εικόνα, συμβολισμούς και χαρακτήρες που λειτουργούν σαν καθρέφτες συναισθημάτων, και  δ) Ένα τρυφερό αλλά και θαρραλέο μήνυμα: ότι τα παραμύθια δεν είναι φυγή από την πραγματικότητα, αλλά τρόπος να την αντέξουμε και να την αλλάξουμε. Η «Χρυσαλένια» είναι, με έναν τρόπο, μια ωδή στο παιδί που κρύβουμε μέσα μας. Ένα βιβλίο που δεν θέλει απλώς να διαβαστεί, αλλά να θυμηθεί. Και αυτό είναι, ίσως, το πιο ουσιαστικό που έχω γράψει μέχρι σήμερα. Το βιβλίο μπορούν οι φίλοι αναγνώστες  να το βρουν στο e-shop των εκδόσεων Συμπαντικές Διαδρομές  στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://www.universepaths.com/product-page/%CF%87%CF%81%CF%85%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B9%CE%B1-%CE%B7-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%83%CE%B1-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%B9%CF%8E%CE%BD Επίσης μπορούν και  να το παραγγείλουν και στο βιβλιοπωλείο της περιοχής τους.

 

8.      Πώς αισθάνεσαι όταν τα παιδιά διαβάζουν τα παραμύθια σου; Υπάρχει κάποιο σχόλιο ή αντίδραση που σε έχει συγκινήσει ιδιαίτερα;

Όταν τα παιδιά διαβάζουν τα παραμύθια μου, αισθάνομαι ότι η ιστορία δεν μου ανήκει πια. Περνά στα χέρια τους, στη φαντασία τους, στον τρόπο που τη μεταφράζουν μέσα τους. Κι αυτό είναι απελευθερωτικό. Με συγκινεί ιδιαίτερα όταν ένα παιδί δεν προσπαθεί να εξηγήσει το παραμύθι, αλλά απλώς το κρατά. Όταν το παίρνει μαζί του, το ξαναδιαβάζει, το αναφέρει χωρίς να το ζητήσεις. Ένα παιδί μού είχε πει κάποτε:
«Αυτό το βιβλίο είναι για όταν είμαι ήσυχος».
Ήταν μια φράση απλή, αλλά βαθιά ουσιαστική. Υπάρχουν και στιγμές που παιδιά ζωγραφίζουν έναν ήρωα ή αλλάζουν το τέλος της ιστορίας. Εκεί καταλαβαίνω ότι το παραμύθι άνοιξε χώρο για έκφραση, όχι απλώς για ανάγνωση. Δεν τους είπε τι να σκεφτούν — τους έδωσε άδεια να νιώσουν. Αυτό είναι που με αγγίζει περισσότερο: ότι τα παραμύθια γίνονται ένα ασφαλές καταφύγιο. Κι αν, έστω για λίγο, ένα παιδί νιώσει ότι δεν χρειάζεται να εξηγήσει τον εαυτό του, τότε ξέρω πως άξιζε κάθε λέξη.

 

9.      Έχεις άλλα σχέδια για νέα έργα ή είδη που θέλεις να δοκιμάσεις στο μέλλον;

Ναι, υπάρχουν σκέψεις και επιθυμίες για το μέλλον, αλλά τις αντιμετωπίζω περισσότερο σαν διαδρομές που ανοίγονται, όχι σαν αυστηρά καθορισμένους στόχους. Θέλω να συνεχίσω να γράφω παραμύθια, όμως με μια ακόμη μεγαλύτερη εστίαση στο εσωτερικό ταξίδι των ηρώων. Με ενδιαφέρει να δημιουργήσω ιστορίες όπου η δράση δεν βρίσκεται μόνο στο «τι συμβαίνει», αλλά στο πώς μεταμορφώνεται ο ήρωας μέσα από αυτό. Παραμύθια που μεγαλώνουν μαζί με το παιδί που τα διαβάζει. Παράλληλα, με απασχολεί η ιδέα ενός έργου που να απευθύνεται ταυτόχρονα σε παιδιά και ενήλικες, χωρίς ξεκάθαρα όρια ηλικίας,  ιστορίες που μπορούν να διαβαστούν διαφορετικά σε κάθε φάση της ζωής. Αυτού του είδους τα βιβλία με συγκινούν ιδιαίτερα, γιατί δημιουργούν κοινό έδαφος ανάμεσα στις γενιές. Δεν αποκλείω ούτε τη δοκιμή ενός διαφορετικού είδους, ίσως πιο βιωματικού ή αφηγηματικού, που να πλησιάζει τη μαρτυρία ή τον εσωτερικό μονόλογο. Όχι για να αλλάξω πορεία, αλλά για να διευρύνω τη φωνή μου. Αν υπάρχει κάτι που με καθοδηγεί στα μελλοντικά μου σχέδια, είναι η ανάγκη να παραμένω σε κίνηση — όχι προς την κατεύθυνση της ποσότητας ή της προβλεψιμότητας, αλλά προς εκείνη της ουσίας. Για μένα, κάθε νέο έργο είναι μια καινούρια ερώτηση. Και αυτό είναι που κάνει τη δημιουργία ζωντανή.

 

Σμαραγδή μου, σε ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο σου και που μοιράστηκες μαζί μας τη δημιουργική σου πορεία. Σου εύχομαι καλές γιορτές, γεμάτες έμπνευση, χαρά και όμορφες στιγμές!

Κι εγώ ευχαριστώ ολόψυχα για τα όμορφα λόγια και τη ζεστή φιλοξενία. Ήταν χαρά μου να μοιραστώ μαζί σας τη δημιουργική μου διαδρομή και τις σκέψεις πίσω από τα έργα μου. Εύχομαι κι εγώ καλές γιορτές, με υγεία, φως, έμπνευση και στιγμές που αξίζει να γίνονται ιστορίες. Να είναι αυτές οι μέρες γεμάτες αγάπη, γαλήνη και μικρά θαύματα,  όπως ακριβώς τα παραμύθια.

 

Η Σμαραγδή Μητροπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στην Ελλάδα και τη Μεγάλη Βρετανία. Υπηρετεί στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Το ποιητικό και πεζογραφικό της έργο έχουν αποσπάσει βραβεία και διακρίσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς,   μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου (Executive Board Member) του Writers  Capital International Foundation, συντάκτρια του περιοδικού Writers International Edition και ισόβιο μέλος (Lifetime Fellow Member) του International Society for Development and Sustainability (ISDS) με έδρα την Ιαπωνία. Έχει εκδώσει οκτώ βιβλία στην Ελλάδα, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ειδών του λόγου (διήγημα, ποίηση, θεατρικό, νουβέλα, παραμύθι). Ποιήματα και διηγήματά  της έχουν μεταφραστεί στην αγγλική, κινεζική και ισπανική γλώσσα, καθώς και στα Ταιβανέζικα και στη γλώσσα Μπενγκάλι κι έχουν δημοσιευτεί σε site και περιοδικά  στην Ευρώπη, στην Ασία και στη Λατινική Αμερική. 

 

Καλή συνέχεια στην εορταστική περίοδο, εκφραστικοί μου! Να περνάτε όμορφα!