Σε συνέχεια της περασμένης μου ανάρτησης, βρήκα μια όμορφη ιστοσελίδα που σας προτείνω να επισκεφτείτε τόσο για το θέμα μας όσο και γενικά. Εδώ ειναι το λινκ της: https://www.willowisps.gr/main/-/27/6/2017
Εστίασα ιδιαίτερα από όσα διάβασα στη πηγή, εδώ:
Το σέλας ως πηγή έμπνευσης
Το Aurora Borealis και το Aurora Australis υπήρξαν πηγές καλλιτεχνικής έμπνευσης και δημιουργίας και έγιναν αφορμή για τη συγγραφή πλήθους ποιημάτων, αλλά και στίχων τραγουδιών και αποτέλεσαν κινητήρια δύναμη δημιουργικότητας για το περιεχόμενο ή τον τίτλο μυθιστορημάτων και συλλογών διηγημάτων. Οι αναφορές του σέλαος στη λογοτεχνία και την ποίηση είναι τόσες πολλές, που είναι αδύνατον να αναφερθούν όλες. Μπορούμε όμως να αναφερθούμε ενδεικτικά σε κάποιους φημισμένους ποιητές και συγγραφείς.
Στη λογοτεχνία, οι αναφορές στο σέλας είναι πολύ συχνές και το όνομά του εμπεριέχεται ακόμη στον τίτλο μυθιστορημάτων όπως, το Αστέρι του Βορρά του Philip Pullman που έχει τίτλο πρωτοτύπου Northern Lights και είναι το πρώτο μέρος της παγκοσμίως αναγνωρισμένης τριλογίας Dark Materials. Το Αστέρι του Βορρά μιλάει για έναν φανταστικό κόσμο, ένα παράλληλο σύμπαν, στο οποίο ο κάθε άνθρωπος συνδέεται με ένα δαιμόνιο. Σ’ αυτόν τον κόσμο ζει η 12χρονη ορφανή Λύρα Μπελάκουα, που ξεκινάει ένα επικίνδυνο ταξίδι για να βρει το χαμένο φίλο της Ρότζερ. Μαζί της μεταφέρει το τελευταίο αληθειόμετρο, ένα εργαλείο από το οποίο δεν μπορεί να κρυφτεί κανείς, γιατί απαντά σε οποιοδήποτε ερώτημα του κατόχου του.
Αλλά δεν είναι λίγοι και οι ποιητές που εμπνεύστηκαν και έγραψαν για το σέλας. Ο φημισμένος Σουηδός ποιητής και ψυχολόγος, Tomas Tranströmer (1931-2015), στη ‘Θαλασσινή Ιστορία’ του αναφέρεται σ’ αυτό.
Όπως και ο Σκωτσέζος ποιητής David Vedder (1790-1854) που γράφει στο ποίημά του ‘The Aurora Borealis’: «…Tumultuous streams of glory gushed, Ten thousand thousand rainbows rushed and revelled through the boundless sky, In jousting, flashing radiancy…»
Ένα από τα σημαντικότερα και μεγάλα σε έκταση ποιήματα της ρωσικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα είναι το ‘Δαίμονας’ του Μιχαήλ Λέρμοντοφ (Mikhail Yuryevich Lermontov, 1814-1841). Αυτό το ποίημα αποτέλεσε και αποτελεί σημείο σύγκρισης για τους συγχρόνους του Λέρμοντοφ, αλλά και τους μεταγενέστερους ποιητές. Στο ‘Δαίμονας’, που είναι εμπνευσμένο απ’ την ομορφιά του Καυκάσου, ο Λέρμοντοφ περιγράφει τη μάχη του καλού με το κακό, τη μοναξιά, την αγάπη και την απώλεια χρησιμοποιώντας ως συμβολική έννοια το κυνήγι του βόρειου σέλαος.
Ενώ ο δικός μας ρομαντικός, Φαναριώτης ποιητής Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής γράφει στο ‘Άσμα πέμπτον’: «…Μετά τον ζόφον τον βαθύν και τας μακράς θυέλλας, Προς άρκτον υπεχάραξε, και η Αικατερίνα ως βόρειον ανέτειλεν εις την Σκυθίαν σέλας. Ως ήλιος προσμειδιών τα κλίματα εκείνα…»
Στην Ελλάδα, ένας από τους πρώτους στίχους που έρχεται στο μυαλό μας, είναι του Μανώλη Ρασούλη: «…Λάμπεις σαν το βόρειο σέλας…» που έγινε τραγούδι σε μουσική του Νίκου Ξυδάκη και το τραγούδησε ο Νίκος Παπάζογλου.
Ο αγαπημένος μας ποιητής των θαλασσινών ταξιδιών, Νίκος Καββαδίας, στο ποίημα του ‘Καφάρ’ απ’ τη συλλογή Μαραμπού γράφει: «…Οι πόλοι γίνανε σε μας πολὺ γνωστοί, θαυμάσαμε πολλὲς φορὲς το Βόρειο Σέλας…»
Ακόμη, ο εισηγητής του σουρεαλισμού στην Ελλάδα, Ανδρέας Εμπειρίκος γράφει στο ποίημα του ‘Σέλας των αντηχήσεων’: «…Ο γαλαξίας μετουσιώνεται. Τρέφει τις νοσταλγίες του κ' έπειτα σβήνει. Σαν φως που πια κουράστηκε να περιμένει… Μια νύχτα. Δυο νύχτες. Κ' έπειτα φως μέσα στο μέγα πλήθος που κραυγάζει. Κάτω από τον θόλο της ηχούς ενός αιών».
Οι λαοί, αλλά και οι καλλιτέχνες τους που έγιναν θεατές αυτού του φαινόμενου μελετώντας τη μεταβολή στα χαρακτηριστικά του τοπίου τους, που έκανε το θέαμα υπερφυσικό, εμπνεύστηκαν και το ενσωμάτωσαν στους μύθους τους ή μετουσίωσαν τις εντυπώσεις τους σε τέχνη. Τα έργα μεγάλων ζωγράφων ή και φωτογράφων είναι πάμπολλα και εντυπωσιακά καθώς μεταφέρουν κι αποτυπώνουν το δέος των ανθρώπων για αυτό το υπέροχο φυσικό φαινόμενο, την ωραιότερη και πιο μυστηριακή παράσταση της φύσης.
Το βόρειο σέλας στην ποίηση
Ανάμνηση απ' τον Ταΰγετο
Έστηνε η Άνοιξη την προτομή μου
σε μικρούς λόφους ειρήνης,
έλαμπε καθισμένο στο ραβδί μου ένα πουλί από φως
κ' έβρεχε ιριδισμούς στα πρόβατα το αιώνιο σέλας της αγάπης.
Μες στη σιωπή, το θαλασσί φλοίβησμα του αίματός μου
ανάδινε τον ήχο του αδραχτιού της μητέρας μου,
που ύφαινε στων σταχτιών το πράσινο και το λευκό μαλλί του αυγερινού.
Μικρός Εωσφόρος του φωτός στου Ευρώτα τις ροδοδάφνες,
έπαιρνα δίπλα τα βουνά βρεγμένος από το φεγγάρι
με δυο άσπρους κρίνους στην καρδιά,
μ' εφτά σημαίες στα χείλη,
κι απάνω από των γερακιών τις ατελεύτητες μοναξιές
επόπτευα το σύμπαν, θησαυρίζοντας τοπία
κι αλλοτινά φώτα στη μνήμη μου.
Νικηφόρος Βρεττάκος
Σέλας των αντηχήσεων
Μια γυναίκα λούζεται στην άμμο
Και πέφτουν τα φιλιά της στον αφρό
'Αστρα και μέδουσες προσμένουνε την ιπποκάμπη
Το τηλεσκόπιον εν εγρηγόρσει
Ρουφά το γλεύκος τ' ουρανού
Ο γαλαξίας μετουσιώνεται
Τρέφει τις νοσταλγίες του κ' έπειτα σβήνει
Σαν φως που πια κουράστηκε να περιμένει
Γλυκειά η αναμονή της γυναικός που ελούσθη
Μέσα στο σκότος την συνήντησε ο κουρσάρος
Η καρατόμησις του εχθρού του δεν τον εμποδίζει
Να σχίσει την χλαμύδα του να φανερώσει
Στα μάτια της καλής του
Τα μυστικά των κοιμισμένων πέρα ως πέρα
Μια νύχτα
Δυο νύχτες
Κ' έπειτα φως μέσα στο μέγα πλήθος που κραυγάζει
Κάτω από τον θόλο της ηχούς ενός αιώνος.
Α.Εμπειρίκος
Εξ ομμάτων δ' ήστραπτε σέλας
Αισχύλος
"Ω,
Σμίνθιε Απόλλων, τι σε χρη προειπείν. Πότερον ήλιον τον του φωτός
ταμίαν και πηγήν της ουρανίου αίγλης, ή νουν, ως ο των θεολογούντων
λόγος, διήκοντα μεν διά των ουρανίων, ιόντα δε δι' αιθέρος επί τα τη δε
πότερον αυτόν τον των όλων δημιουργόν, ή πότερον δευτερεύουσαν δύναμιν,
δι'ον Σελήνη με κέκληται Σέλας, Γη δε τους οικείους ηγάπησεν όρους,
θάλαττα Δε ουχ υπερβαίνει τους ιδίους μυχούς; Φασί γαρ του χάους
κατειληφότος τα σύμπαντα και πάντων συγκεχυμένων και φερομένων την
άτακτον εκείνη αειδή φοράν. Σε εκ των ουρανίων αψίδων εκλάμψαντα
σκεδάσαι μεν το χάος εκείνο, απολέσαι δε τον ζόφον, τάξιν δ' επιθείναι
άπασιν. Αλλ' ω Σμίνθιε και Πύθιε από σου γαρ αρξάμενος ο λόγος εις Σε
καταντήση, ποίαις σε προσηγορίαις προσφέγξομαι; Οι μεν Σε Λύκιον
λέγουσιν, οι δε Δήλιον, οι δε Ασκραίον, άλλοι δε Ακτιον, Λακεδαιμόνιοι
δε Αμηκλαίον, Αθηναίοι Πατρώον, Βραγχιάτην Μιλήσιοι. Πάσαν πόλιν και
πάσαν χώραν και παν έθνος διέπεις. Μίθραν Σε Πέρσαι καλούσιν, Ωρον
Αιγύπτιοι. Συ γαρ τας ώρας εις κύκλον άγεις. Διόνυσον Θηβαίοι, Δελφοί δε
διπλή προσηγορία τιμώσιν Απόλλωνα και Διόνυσον λέγοντες. Περί Σε
Θουρίδες, περί Σε Θυάδες, παρά Σου και Σελήνη την ακτίνα λαμβάνει.
Χαλδαίοι δε άστρων ηγεμονήα λέγουσιν."
Μια από τις πολλές επικλήσεις των Αρχαίων Ελλήνων προς τις θεότητες του Ήλιου.
Επισκεφτείτε τη για να δείτε κι άλλες επιρροές του σέλαος, τόσο στη μουσική όσο και στο κινηματογράφο.
Καλημέρα, εκφραστικοί μου!
«…Ο γαλαξίας μετουσιώνεται. Τρέφει τις νοσταλγίες του κ' έπειτα σβήνει...»
(από το ποίημα του Ανδρέα Εμπειρίκου, Σέλας των αντηχήσεων)
Κοίτα τώρα τι μας κάνεις Κική! Ένα μαγικό ταξίδι στις ομορφιές της φύσης. Στιγμές μάλιστα που δεν μπορούμε να απολαύσουμε σε καθημερινές στιγμές. Και πόση έμπνευση στην τέχνη καλή μου ε; Πανέμορφο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα κοπέλα μου.