Η προέλευση των διακοσμήσεων φαίνεται να συνδέεται και με τους Δρυίδες οι οποίοι διακοσμούσαν τις καλύβες τους με αειθαλή δέντρα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, για να τα χρησιμοποιούν σαν κατοικία τους τα πνεύματα του δάσους.
Σε πολλά εκκλησιαστικά ημερολόγια, βρίσκουμε την παραμονή των Χριστουγέννων να αναφέρεται ως η ημέρα που οι εκκλησίες είναι δαφνοστόλιστες και το έθιμο είναι ριζωμένο το ίδιο βαθιά στη σύγχρονη εποχή όπως και στους ειδωλολάτρες ή τους πρώτους Χριστιανούς.
Ένας παλιός μύθος λέει ότι το γκι φύτρωσε για πρώτη φορά στις πατημασιές του Χριστού, όταν αυτός βάδιζε στη γη και τα αγκαθωτά φύλλα του αλλά και οι κόκκινοι καρποί του, συμβολίζουν τα μαρτύρια του Σωτήρα, λόγος για τον οποίο το γκι λέγεται και το «αγκάθι του Χριστού» σε πολλές γλώσσες της Βόρειας Ευρώπης.
Πιθανότητα η σχέση με αυτούς τους μύθους ήταν ο λόγος που το γκι ονομάστηκε το «Άγιο Δέντρο», όπως αναφέρεται γενικότερα από τους παλιότερους συγγραφείς.
Ο Πλίνιος το περιγράφει με το όνομα Ακουϊφόλιους Aquifolius (λατινική ονομασία) και πρόκειται για το ίδιο δέντρο που ο Θεόφραστος αποκαλούσε Κράταιγο, Crataegus (λατινική ονομασία) αλλά οι μεταγενέστεροι σχολιαστές διαφωνούν.
Ο Πλίνιος αναφέρει ότι αν το γκι φυτευτεί κοντά σε ένα σπίτι ή αγρόκτημα, διώχνει μακριά το δηλητήριο, το προστατεύει από τους κεραυνούς και τη μαγεία, ότι τα λουλούδια του κάνουν το νερό να παγώνει και το ξύλο του (ο κορμός του), αν το πετάξεις σε οποιοδήποτε ζώο ακόμα και χωρίς να το αγγίξει, έχει την ιδιότητα να κάνει τα ζώα να γυρίσουν πίσω και να ξαπλώσουν δίπλα του.
Η Ιστορία του Γκι (Ιξός)
O ιξός είναι μία από τις Χριστιανικές παραδόσεις που όμως είναι ειδωλολατρικής προέλευσης και δεν έχει κανένα Χριστιανικό συμβολισμό.
Ο ιξός ανήκει στην οικογένεια των Βισκοειδών Viscaceae . Όλα τα είδη της οικογένειας αυτής είναι είτε παρασιτικά είτε ημι-παρασιτικά. Η λατινική λέξη viscus όπως και η ελληνική λέξη Ιξός αναφέρονται στο σπερμα τική γλοιώδη υφή των καρπών του. Αυτές οι λέξεις συνδέονται με τις λέξεις vis και ισχύς, που σημαίνουν δύναμη.
Όλα τα είδη Χριστουγεννιάτικου Ιξού είναι ημι-παρασιτικά, που σημαίνει ότι είναι μόνο εν μέρει παρασιτικά. Λαμβάνουν ένα μέρος των θρεπτικών συστατικών που χρειάζονται για την ανάπτυξή τους απομυζώντας με τις ρίζες τους τους χυμούς από τα κλαδιά ή τους κορμούς των δέντρων «ξενιστών» στα οποία προσκολούνται και αναπτύσσονται, αλλά περιέχουν επίσης χλωροφύλλη και μπορούν να κάνουν φωτοσύνθεση για να παράγουν την τροφή τους.
Οι καρποί που μοιάζουν με κερασάκια τρώγονται από τα πουλιά και οι σπόροι τους μπορούν να γονιμοποιηθούν μόνο αφού περάσουν από το πεπτικό σύστημα των πουλιών. Κάποιοι αναφέρουν ότι το αγγλικό όνομα του φυτού «mistletoe» προέρχεται από δύο παλιές Αγγλικές λέξεις «mistel» που σημαίνει κοπριά (κόπρανα ζώου) και «tan» που σημαίνει κλαράκι. Στην πραγματικότητα όμως η προέλευση της λέξης mistel παραμένει μυστήριο.
Ο αυθεντικός χριστουγεννιάτικος ιξός είναι ο Viscum album, ένα είδος που απαντάται στην Ευρώπη και ζει παρασιτικά σε έναν μεγάλο αριθμό διαφορετικών ειδών δέντρων. Οι καρποί του είναι τα παραδοσιακά λευκά μπαλάκια που χαρακτηρίζουν τον ιξό και μπορεί να αναπτυχθεί σε ενός μεσαίου μεγέθους θάμνο.
Ο Luther Burbank το έφερε πρώτος στην Καλιφόρνια αλλά ευδοκιμεί και σε άλλα μέρη των ΗΠΑ. Τα πιο δημοφιλή είδη ιξού στις ΗΠΑ ανήκουν όλα στο γένος Phoradendron. Ένα είδος, το P. tomentosum, απαντάται συχνά στο Τέξας και πωλείται σε όλες τις ΗΠΑ τα Χριστούγεννα.
Αλλα είδη, όπως το P. villosum που αναπτύσσεται πάνω στις βελανιδιές, αποτελούν σημαντικό τμήμα της τοπικής χλωρίδας. Οι καρποί όλων των ειδών Phoradendron είναι συνήθως λευκοί, αλλά μπορεί να είναι επίσης κιτρινωποί ή ακόμη και ροζ.
Γκι. Η σωστή ερμηνεία για τα διακοσμητικά κλαδιά
Στην χώρα μας με την ονομασία γκι χαρακτηρίζουμε συνήθως όλα τα διακοσμητικά κλαδιά θάμνων και δέντρων που περιέχουν χρωματιστούς καρπούς και χρησιμοποιούνται στη χριστουγεννιάτικη διακόσμηση. Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς θα πρέπει να διευκρινίσουμε τα εξής:
- Το διακοσμητικό φυτό «Ίληξ » (ilex aquifolius) γνωστό και με την λαϊκή ονομασία «αρκουδοπούρναρο», με τους σφαιρικούς κόκκινους καρπούς, στην πραγματικότητα είναι το «ΟΥ» (houx).
- Το φυτό «Viscum album» ο γνωστός ιξός είναι το πραγματικό «γκι » (gui).
Η παράδοση του φιλιού κάτω από το γκι
Οι βόρειοι λαοί, και κυρίως οι Άγγλοι, πιστεύουν ότι το γκι είναι το σύμβολο της αγάπης, της ειρήνης και της ευημερίας, γι’ αυτό άλλωστε και το επιλέγουν για να στολίσουν μ’ αυτό τα σπίτια τους τα Χριστούγεννα και το νέο έτος.
Σε ό,τι αφορά στις παραδόσεις που σχετίζονται με το φιλί κάτω από τον ιξό, αυτές προέρχονται από τον ρωμαϊκό εορτασμό της Saturnalia, οπότε και οι άνθρωποι πίστευαν ότι το φιλί κάτω από το γκι προήγε τη γονιμότητα. Σε πολλούς άλλους πολιτισμούς, όπως οι Κέλτες, αναφέρεται ότι ο ιξός είχε μαγικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνταν ως αντίδοτο του δηλητηρίου, ενώ θεωρείτο ιερό φυτό και μάλιστα χρησιμοποιείτο στις τελετές των Δρυίδων.
Αυτό που πιθανότατα προσέθετε στη γοητεία και το μυστήριο του φυτού είναι ο τρόπος πολλαπλασιασμού του. Οι καρποί του, που μοιάζουν με κερασάκια, τρώγονται από τα πουλιά και οι σπόροι τους μπορούν να γονιμοποιηθούν μόνο αφού περάσουν από το πεπτικό σύστημα των πουλιών.
Σύμφωνα, τέλος, με τη μυθολογία των Σκανδιναβών, η θεά της αγάπης, Frigga συνδέεται με το γκι. Ο γιος της Frigga, Balder δεν μπορούσε να πληγωθεί από τίποτα πάνω ή κάτω από τη γη. Ένας εχθρός, όμως του Balder, ο Loki, θεός του κακού, ήξερε πως μόνο ένα φυτό δεν φυτρώνει ούτε πάνω ούτε κάτω στη γη και αυτό ήταν το γκι, που φυτρώνει μόνο πάνω στον κορμό της μηλιάς και της βελανιδιάς.
Έφτιαξε, λοιπόν, ένα βέλος από γκι και σκότωσε τον Balder. Για τρεις μέρες, όλα τα στοιχεία του σύμπαντος προσπαθούσαν να επαναφέρουν τον Balder στη ζωή. Τελικά, η μητέρα του Frigga κατάφερε να τον επαναφέρει. Η παράδοση λέει ότι τα δάκρυα που έχυσε για τον γιο της μεταμορφώθηκαν σε καρπούς πάνω στο γκι και από τη χαρά της η Frigga φιλούσε όποιον πέρναγε κάτω από το φυτό.
Η ιστορία αυτή μπορεί να αποτέλεσε και την απαρχή του εθίμου να φιλιούνται οι ερωτευμένοι κάτω από το γκι στην είσοδο του σπιτιού.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
ΕΚΦΡΑΣΟΥ ΚΑΙ ΕΣΥ